Puppy's en kittens
Het eerste begin
Wat leuk, je hebt een pup of kitten aangeschaft! Er komt natuurlijk heel veel kijken bij zo'n klein hummeltje. Er zijn talloze dingen om aan te denken, zoals training, voeding, spelletjes, en natuurlijk het eerste bezoek aan de dierenarts voor de nodige vaccinaties. Als het goed is worden bij dat bezoek ook altijd even de tandjes nagekeken. Staan ze recht, is er een over- of onderbeet, missen er tandjes of is er een tandje gebroken? Dit zijn allemaal belangrijke zaken om op te letten, omdat problemen aan het gebit al op jonge leeftijd voor veel ongemak en zelfs pijn kunnen zorgen. Ook is het belangrijk al vanaf het begin te gaan oefenen met tanden poetsen. Hierover kun je meer vinden op de pagina Preventie​​
Inhoudsopgave:
Het jonge gebit
Pups en kittens worden, net als baby's, zonder tanden geboren. Het melkgebit komt door als ze 3-5 weken oud zijn. De melktandjes zijn klein en vlijmscherp. Als je pup of kitten ongeveer 4-4,5 maand is gaan de eerste tanden wisselen voor het volwassen gebit. Dit begint bij de snijtanden, dan komen de achterste kiezen, en vervolgens de andere kiezen en de hoektanden. De meeste honden en katten zijn op 5,5-6 maanden helemaal gewisseld. Tijdens het wisselen kan het bekje wat pijnlijk zijn waardoor er extra kauwdrift kan ontstaan (dit is vooral bij puppy's de beruchte periode waarin niets heel blijft als je niet oplet).
Wat kan er mis gaan?
​
Breuken
Doordat melktandjes kleiner en dunner zijn dan de volwassen tanden zijn ze ook kwetsbaarder. Daarom moet je uitkijken met het geven van heel harde speeltjes en kluiven aan pups en kittens. Vooral pups willen door te hard kluiven of spelen nog wel eens een hoektandje breken. Zo'n breuk is bijna altijd een open (gecompliceerde) breuk. Dat wil zeggen dat het wortelkanaal bloot komt te liggen, en dus ook de zenuw. Dit veroorzaakt een aantal nare mogelijke complicaties. Ten eerste pijn en infecties aan de wortelpunt, al zul je dit vaak niet merken omdat ze de pijn heel goed kunnen verbergen. Ten tweede dat de wortel niet goed kan oplossen zodra het tijd is om te wisselen. Dit komt doordat er gezond kaakbot rondom de wortel nodig is voor het wisselproces, en een infectie tast het bot aan. Ten derde kan de infectie rondom de wortelpunt de volwassen tand die eronder zit aantasten. Om deze 3 redenen is het altijd belangrijk om een gebroken melktandje zo snel mogelijk te laten trekken. ​
Scheefstand
​
Soms wordt een pup of kitten met een scheef bekje geboren, of met een onder- of overbeet. Dit kan met het ras te maken hebben, maar het kan ook een toevallig 'foutje' zijn. De ene keer is de scheefstand erger dan de andere keer. Bij het ene dier is behandeling nodig, bij de andere is er alleen sprake van een 'schoonheidsfoutje' en is behandeling niet nodig omdat ze er geen last van hebben. Ook hierbij geldt dat het vaak lastig te beoordelen is of ze er last van hebben. Omdat ze er dag in dag uit mee leven laten de meeste dieren het niet zien wanneer ze last hebben van hun tanden. Bovendien zullen ze gewoon spelen en bijten op speeltjes omdat ze geen pijn hebben als ze ergens op bijten. Op dat moment bijten ze namelijk niet in hun eigen tandvlees.
​
Een paar veel voorkomende problemen met de stand van het gebit zijn:
​
-
Een overbeet (vooral bij langsnuitige honden, denk aan windhonden, teckels). Bij een overbeet kunnen de onderhoektanden verkeerd komen te staan waardoor ze in het gehemelte prikken.
-
Een onderbeet (vooral bij kortsnuitige honden zoals bulldoggen, mopshonden). Bij een onderbeet kunnen soms de bovensnijtanden in de onderkaak prikken.
-
Een scheve beet (van voren gezien staat de onder- of bovenkaak scheef). Dit zien we nogal eens bij Perzische katten en Britse kortharen. Ook hierbij kunnen de hoektandjes voor ongemak zorgen omdat ze in het tandvlees prikken.
-
Een te smalle onderkaak (vooral bij teckels en alle soorten doodles). Hierbij zien we vaak dat de onderhoektanden in het gehemelte prikken en daar gaatjes veroorzaken.
​
Voor veel van de bovenstaande problemen geldt dat, hoe jonger het dier is als het aangepakt wordt, hoe groter de kans is dat je de ontwikkeling van het gebit nog in de goede richting kan helpen. Bij een over- of onderbeet kan het soms helpen om hoektandjes te trekken, zodat de kaak niet 'in elkaar lockt' bij een dicht bekje, en de te korte kaak dus makkelijker door kan groeien. Bij een scheve beet van een kitten of pup kan het verwijderen van een hoektand soms al voldoende zijn om het probleem volledig op te lossen. Vaak trekt de kaak weer recht als de tand die in de weg zat getrokken is. Ook bij hoektandjes die in het gehemelte prikken is trekken de beste optie. Niet alleen om de pijn weg te halen (2 cocktailprikkers constant in je gehemelte is geen fijn gevoel) maar ook om ervoor de zorgen dat de volwassen hoektanden meer ruimte hebben om goed door te komen, zodat ze minder kans hebben hetzelfde probleem te krijgen.
Tijdens het wisselen
​
Als het melkgebit eenmaal gaat wisselen, gaat dit gelukkig meestal zonder problemen. Wel is het belangrijk om de vordering in de gaten te houden. Vooral bij de kleine hondenrassen komt het nogal eens voor dat de melktanden blijven zitten, en de volwassen tand ernaast doorkomt. Doordat deze tanden dan heel dicht op elkaar staan komt er vaak veel vuil tussen te zitten. Bovendien kan de volwassen tand scheef komen te staan omdat er te weinig ruimte is. Het is belangrijk om de melktanden te laten verwijderen zodra de volwassen tanden dubbel doorkomen. Op die manier komt de stand vaak vanzelf weer goed en zijn daar geen verdere behandelingen voor nodig. Dus: zie je de punt van een nieuwe tand doorkomen, terwijl de oude er nog zit? Neem dan contact op voor overleg. Alleen als het melktandje al duidelijk los zit kun je het nog even afwachten.
Na het wisselen
​
En dan is je pup of kitten 6 maanden oud. Als het goed is zijn alle tandjes netjes gewisseld. Dit is een mooi moment om langs te komen voor een eerste check van het volwassen gebit. Ook dan letten we weer op alle bovenstaande punten: scheefstand, onder/overbeten, tanden die in het tandvlees prikken, is alles goed gewisseld. Daarnaast kijken we ook of alle tanden en kiezen netjes zijn doorgekomen.
Bij missende tanden en kiezen is het belangrijk om met röntgenfoto's te checken of deze echt missen (niet aangelegd zijn) of dat ze er wel zijn maar niet zijn doorgekomen. In het laatste geval is het soms (als je er vroeg bij bent) namelijk nog mogelijk om ze door te laten komen door een stukje tandvlees en bot weg te halen. Als dit niet lukt, moet zo'n tand of kies verwijderd worden. In ruim 30% van de gevallen ontstaan er namelijk cystes rondom zo'n tand (een met vocht gevulde holte in het kaakbot). Deze holtes groeien langzaam en kunnen zo ook de wortels van andere tanden en kiezen aantasten. Bovendien kunnen ze voor pijnlijkheid zorgen. Het is veel lastiger om een cyste te verwijderen dan alleen een tand of kies. Daarom is een vroege behandeling essentieel.